NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ XẠ TRỊ

Xạ trị là gì?

Xạ trị là sử dụng một chùm tia có năng lượng cao: tia gamma, tia X, các chùm tia điện tử, proton,….. chiếu vào vị trí khối u và tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách phá hủy ADN của chúng. Đây là một trong 3 phương pháp điều trị ung thư chủ yếu hiện nay, cùng với phẫu thuật và hóa trị. Theo thống kê, có đến hơn 50% bệnh nhân ung thư được chỉ định phương pháp này trong quá trình điều trị. 

Xạ trị không giết tế bào ung thư ngay lập tức. Sau khoảng vài ngày hoặc vài tuần xạ trị, số lượng ADN bị tổn thương mới đủ để tiêu diệt tế bào ung thư. Sau đó, các tế bào ung thư tiếp tục chết trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng sau khi quá trình điều trị kết thúc.

Xạ trị là gì?

Khác với hóa trị có ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, xạ trị được xem là phương pháp điều trị cục bộ, chỉ ảnh hưởng đến phần cơ thể được chiếu xạ. Một số mô khỏe mạnh gần các tế bào ung thư có thể bị tổn thương trong quá trình xạ trị, nhưng chúng sẽ tự lành trở lại sau khi kết thúc quá trình điều trị.

Mục tiêu của xạ trị

Mục tiêu của xạ trị phụ thuộc vào loại ung thư và trạng thái di căn của chúng. Xạ trị có thể được thực hiện đơn lẻ hoặc phân phối với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật, hóa trị,… tùy theo loại khối u được điều trị.

Các phương pháp điều trị ung thư hiện nay

Xạ trị được sử dụng theo nhiều mục tiêu khác nhau:

• Là phương pháp điều trị chính: Xạ trị lúc này có vai trò tiêu diệt tất cả các tế bào ung thư và ngăn không cho chúng quay lại. 
• Xạ trị tân bổ trợ: Xạ trị được thực hiện trước các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật với mục đích thu nhỏ kích thước của các khối u lớn..
• Xạ trị bổ trợ: Lúc này, xạ trị được thực hiện với mục đích tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại hoặc tế bào ung thư di căn mà phương pháp điều trị trước không tiêu diệt được. 
• Xạ trị giảm nhẹ: Xạ trị lúc này được sử dụng để làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh ung thư. 
• Ngoài ra, xạ trị còn được sử dụng trong phẫu thuật để đi thẳng vào khối u mà không cần phải qua da. 

Các phương pháp xạ trị

Hiện nay, có 2 phương pháp xạ trị chính là xạ trị chùm tia bên ngoài (xạ trị bên ngoài) và xạ trị bên trong (xạ trị áp sát). Lựa chọn điều trị bằng phương pháp xạ trị nào phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: loại ung thư, tính chất của khối u (kích thước, khoảng cách đến các cơ quan lành lân cận), độ tuổi, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân,…

Xạ trị chùm tia bên ngoài

Xạ trị chùm tia bên ngoài

Ở phương pháp này, người ta sử dụng máy phát xạ, điều khiển chùm tia có năng lượng cao đi từ bên ngoài cơ thể vào khối u. Bệnh nhân được xạ trị bên ngoài sẽ không phát xạ do đó không cần thiết phải thực hiện biện pháp phòng ngừa an toàn.

Xạ trị trong

Xạ trị trong là đưa ra nguồn phóng xạ ở thể rắn hoặc thả lỏng vào bên trong cơ thể bệnh nhân để tiến gần đến khối u cần phóng xạ, bao gồm 2 loại: xạ trị với nguồn phóng xạ ở thể rắn và nguồn phóng xạ ở thể phóng xạ.

Nguồn xạ ở thể rắn

Điều trị ung thư tuyến tiền liệt bằng xạ trị trong với nguồn xạ thể rắn

Nguồn xạ rắn thường ở dạng viên nang, vi cầu, hạt nhỏ hoặc trang trí được đặt vào cơ thể bệnh nhân tại vị trí gần khối u hoặc bên trong khối u. Đây cũng được coi là phương pháp điều trị cục bộ, chỉ ảnh hưởng đến một bộ phận nhất định trong cơ thể người bệnh.  

Nguồn xạ ở thể lỏng

Xạ trị trong  nguồn xạ thể lỏng 

Đây được coi là phương pháp xạ trị toàn thân. Nguồn bức xạ sẽ được nạp vào cơ thể người bệnh thông qua hình thức uống, tiêm hoặc truyền tĩnh mạch, vào tuần hoàn toàn đến từng tế bào trong cơ thể với nhiệm vụ tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào ung thư.

Trong thời gian điều trị bằng phương pháp này, người bệnh sẽ bài tiết chất phóng xạ qua nước tiểu, mồ hôi, nước bọt trong khoảng thời gian sau đó. Những bệnh nhân này thường sẽ phải nằm viện trong một khoảng thời gian, chỉ khi được đánh giá là hoàn toàn bình thường thì mới được tiếp xúc với người khác. Phụ nữ đang mang thai và trẻ nhỏ không được tiếp xúc với những nhóm bệnh nhân này. Ngoài ra, người nhà đến khám bệnh nhân phải ngồi cách xa ít nhất 1,8m trong khoảng thời gian giới hạn 10 – 30 phút mỗi ngày để đảm bảo an toàn.

Xem thêm: Những biện pháp giúp giảm bớt chi phí xạ trị